صنعت قیر کشور در شرایط نابسامانی به سر می برد. فعالان این صنعت معتقدند صدور مجوزهای بی حد و حساب از یک سو، رقابت نادرست برخی افراد تازه وارد به این صنعت و کاهش کیفیت قیر ایرانی، خرابکاری در بازارهای جهانی، پایین بودن قیمت، نبود مواد اولیه کافی مورد نیاز و ... همگی باعث شده تا قیر در بازارهای جهانی با وضعیت نابسامانی روبرو شود. این در حالی است که فشارهای دولتی و نبود مشوق ها و نظارت های کافی در این حوزه نیز مزید بر علت شده است.

در چنین شرایطی کارشناسان معتقدند دولت باید به سرعت در راستای اصلاح وضعیت صنعت و بازار قیر دست به کار شده و بر رفتار پالایشگاه هایی که وکیوم باتوم را در اختیار تولیدکنندگان قرار می دهند، همچنین تولیدکنندگان قیر که به صورت قارچ گونه رشد کرده اند و همچنین بر رفتار صادرکنندگان به بازارهای جهانی نظارت کافی داشته باشد.

در این رابطه عضو هیئت مدیره اتحادیه کمیسیون قیر با اشاره به این که صنعت قیر از سال 94 درگیر مشکلاتی از جمله ‌بحران تعیین قیمت اولیه قیر، نحوه تعیین خوراک و رشد شرکت‌های تولید کننده با مقیاس کوچک در بازار شده است با تأکید بر اینکه وجود بنگاه‌های کوچک توان رقابتی را از آنها گرفته و همین امر بر روی کیفیت صنعت قیر تأثیرگذار بوده، عنوان کرد: کشورهایی مانند هند، امارات و عمان علاوه بر اینکه قیر خریداری شده از ایران را مصرف می کنند آن را صادرات مجدد نیز می کنند که این کشورها با افت کیفیت قیمت خود را کاهش داده و همین باعث می‌شود در بخش کاهش نرخ صادر کننده‌ها نقش موثری داشته باشند.

تاجیک در خصوص بحث‌های مالیاتی صنعت قیر نیز گفت: صحبت‌هایی از حذف مالیات از این صنعت صورت گرفته ولی خوراک قیر مجددا شامل مالیات شده است، که این امر بر روی قیمت نهایی تاثیر می گذارد و مصرف کننده نهایی موظف به پرداخت آن است.

عضو هیئت مدیره اتحادیه کمیسیون قیر عنوان کرد: در شرایط فعلی قیر ایران 50 تا 60 دلار پایین‌تر از قیمت واقعی خود است که این میزان از سود صادرکنندگان و در نهایت منافع ملی کشور را کاهش می‌دهد.

تاجیک اظهار کرد: مشکلات پیش آمده در این صنعت و پیگیری برخی از مسئولین آن سبب شد که در نهایت تصمیم گیری‌ها به صورتی باشد که هر دو هفته یکبار قیمت گذاری انجام شود، در کنار این مسئله اعلام کردند قیمت با دلار آزاد تعیین می‌شود که در مجموع باعث از دست دادن بازار صادراتی ما شده به گونه‌ای که از 3 میلیون و 500 هزار تن صادرات سال گذشته به 3 میلیون تن رسیده ایم و با این شرایط به دو میلیون تن نزول خواهیم کرد.

بنا بر اعلام کارشناسان این حوزه، دفاع بد ما و آدرس‌دهی‌های اشتباه که برای اصلاح قیمت صورت گرفته شرایط را برای تولید کنندگان سخت‌تر می‌کند. همچنین تعیین قیمت 45 روز تا 2 ماه برای فرآورده های نفتی و نظم در دادن خوراک واحدهای تولیدی از نمونه اقداماتی است که می تواند در بهبود شرایط گام بردارد.

در این رابطه سید حمید حسینی، عضو هیات مدیره انجمن صادر‌کنندگان نفت، گاز و پتروشیمی معتقد است برآیند رفتارهایی که در گذشته صنعت و بازار قیر و برخی تولیدکنندگان ایجاد کردند باعث شد تا در سال‌های ۹۰ و ۹۱ تعداد زیادی تولید‌کننده در کشور به وجود بیاید که هم در داخل و هم در خارج از کشور به رقابت با یکدیگر می‌پرداختند. این در حالی بود که بعضا فضایی برای رقابت این شرکت‌ها با شرکت‌های قدیمی برای آنها وجود نداشت و نمی‌توانستند با صادرکنندگان بزرگ رقابت کنند، بنابراین دست به کارهای خلافی زدند که این رفتار در جهت کاهش کیفیت قیر تولیدی ایران بود.

وی در ادامه گفت: در این راستا تولید‌کننده‌های خرد برای اینکه بتوانند در مقوله قیمت با شرکت‌های بزرگ رقابت کنند، کیفیت این محصول را با مخلوط کردن قیر اصلی با محصولاتی همچون قیر معدنی، سولفور و… پایین آوردند و قیر را صادر کردند.حسینی می‌گوید: نتیجه این کارها این شد که کشورهایی همچون چین، مالزی، کشورهای آفریقایی و… که زمانی مصرف‌کنندگان عمده قیر ایران بودند، واردات این محصول را از کشورمان محدود کردند یا بعضا به آزمایش‌های سخت، ‌نمونه‌برداری و… موکول کردند.

وی در ادامه به برند‌سازی در ایران اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه برند‌سازی در ایران به گونه‌ای است که محصول را با برند ایران می‌شناسند و به بیانی محصول با نام شرکت تولید‌کننده‌اش شناخته نمی‌شود، بنابراین بازار صادراتی قیر کشور از این ناحیه آسیب جدی دید و شرایطی به وجود آمد که کشورهای وارد‌کننده پذیرای قیر تولیدکنندگان بزرگ و قدیمی ما نبودند و به این نتیجه رسیده بودند که قیر ایران از کیفیت لازم برخوردار نیست و به نوعی برند ایرانی خدشه‌دار شد.

عضو هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان فرآورده‌های نفت،‌ گاز و پتروشیمی می‌گوید: این در حالی است که در شرایط فعلی با  وجود اینکه ایران یکی از تولید‌کنندگان بزرگ در منطقه به شمار می‌آید و از نظر توانایی تولید تفاوت فاحشی با دیگر کشور‌ها داریم، اما با توجه به دیدی که حاصل از رفتار نادرست برخی تولید‌کننده‌ها در بازارهای صادراتی بود، مجبوریم محصول تولیدی خود را ۲۰ تا ۲۵ درصد زیر قیمت بحرین که به‌عنوان کشور مبدا شناخته می‌شود بفروشیم؛ بحرینی که توان صادراتی‌اش یک دهم کشور ما نیست.

وی در ادامه افزود: این در شرایطی است که ما در منطقه حرف اول را می‌زنیم و رقیبی نداریم و کسی جز ایران از نظر تولید و صادرات توان آن را ندارد که بازار کشورهایی همچون هند، بنگلادش، امارات، عمان و… را تامین کند و حتی عربستان هم به‌زودی وارد‌کننده این محصول می‌شود.حسینی می‌گوید: بنابراین باید برای این شرایط فکر اساسی کنیم و بستری را فراهم آوریم تا به روزهای اوج خود بازگردیم و به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی این محصول در جهان به شمار آییم.